| دسته بندی | علوم انسانی |
| بازدید ها | 0 |
| فرمت فایل | doc |
| حجم فایل | 158 کیلو بایت |
| تعداد صفحات فایل | 173 |
بررسی علل رقابتهای مثبت و منفی و تأثیر آن بر امنیت ملی کشور ایران
از آنجائیکه اعتقاد به ضرورت وجود رقابت به عنوان یک اصل مسلم در فراشدهای سیاسی، آنرا از شاخصهای نظام مردم‌سالار دینی قرار می‌دهد که در شرایط مطلوب از کار ویژه‌ی مختلفی از جمله ثبات سیاسی، پویایی و نشاط سیاسی و اجتماعی، تقویت وفاق اجتماعی برخوردار خواهد بود. اما در عین حال قائل شدن به این نکته که صرف وجود تکثر در آرا و رقابتهای سیاسی ـ اجتماعی ارزش‌های پیش‌گفته محقق نخواهد شد.
رقابتهای سیاسی زمانی می‌تواند ارزشمند تلقی شود که به پراکندگی و تفرق سیاسی منجر نگردد، از این رو وجود رقابت در جامعه به تنهایی نمی‌تواند راه حل اساسی تلقی شود. رقابت خود نیازمند بسترها و شرایطی از جمله فرهنگ سیاسی، وجود روحیه انتقادپذیری دگرپذیری و پای‌بندی به مقررات، وجود نهادهای مدنی و عدالت اجتماعی است که به همگرایی و وفاق ملی منجر گردد.
از این رو برای اینکه رقابتهای سیاسی بتواند در درون نظام سیاسی کشور بصورت منطقی و سالم جریان یابد ضرروی است اقدامات زیر صورت پذیرد:
الف) کشور ایران از آنجا که از حکومت دینی برخوردار است، در سطح مدیریت راهبردی با سه دسته از منفعت‌های عمده مواجه است:
1ـ منفعت‌های عام و ملی.
2ـ مصلحت‌های شرعی و دینی.
3ـ منفعت‌ها، مصلحت‌ها و علاقه‌های فردی، شخصی، خانوادگی و گروهی.
بدیهی است هر سه دسته از منفعت‌های یاد شده جزو ماهیت تصمیم‌گیری و مدیریت راهبردی کشور محسوب می‌شوند که بی‌توجهی به هر یک از این سه بُعد می‌تواند موجب نارضایتی شده، به بروز خشونت بینجامد. مدیریت راهبردی کشور بایستی در سیاستگذاری‌ها و تصمیم‌گیری‌های کلان کشور با ایجاد آمیزه‌ای کارآمد از سه مؤلفه منافع ملی، مصالح شرعی و علایق و منافع فرد فردِ جامعه، باز شناسی چهارگانه زیر انجام دهد:
1ـ بازشناسی دینی و تبیین مصالح شرعی و دینی و التزام به آنها.
2ـ بازشناسی ملی و تبیین منافع عام و ملی و تعقیب آنها.
3ـ بازشناسی سیاسی در سطوح فردی و گروهی، دریافت مقتضیات انسان، به رسمیت شناختن حقوق شهروندی و فراهم آوردن بستر و زمینه‌های تحقق آنها.
4ـ بازشناسی حوزه‌های رقابت و تبیین مرزها و نمادین سیاسی کشور و طراحی ساز و کارهای اجرایی برای رعایت و التزام به آنها.
ب) همانگونه که گفته شد یکی از مشکلات اساسی در فرایند رقابتهای سیاسی، جامعه‌ناپذیری سیاسی و در نتیجه نداشتن فرهنگ رقابت است.
یکی از راههای اساسی رفع این معضل، تحول در نظام آموزشی کشور است به گونه‌ای که بتوان در تحقق فرآیند جامعه‌پذیری سیاسی که رقابت پذیری سالم، تحمل‌پذیری غیر و رقیب، حقوق شهروندی پرهیز از مطلق‌انگاری خود، برخی از شاخصهای آنست گام برداشت؛ همچنین در این فرایند باید رعایت قاعده بازی سیاسی، قانون‌های موضوعه، میثاق‌های ملی و هم‌زیستی مسالمت آمیز در صدد برنامه‌های آموزشی قرار گیرد. رسانه‌های جمعی، مطبوعات، خانواده و دین از جمله مجاری عمده و اساسی فرهنگ‌پذیری سیاسی بشمار می‌آید که بایستی در برنامه‌ریزی بصورت جدی مدنظر قرار گیرد.
ج) گسترش فرهنگ مشارکتی:
یکی دیگر از راه‌کارهایی که تحلیل‌گران برای رهایی از بن‌بست خشونت‌های رقابتی پیشنهاد می‌کنند آغاز تمرین رقابت در حوزه‌های کوچک‌تر و تعمیم آن در سطح اجتماعی ملی است. این گروه معتقدند قبل از آن که حقوق سیاسی افراد جامعه به رسمیت شناخته شود و حتی پیش از آن که توده مردم بتوانند فعالیت سیاسی بکنند ضروری است اعضای جناح‌ها به فعالیت بازی سیاسی روی آورند و حقوق سیاسی اعضای جناح‌های سیاسی را به رسمیت بشناسند. لازم است افراد در جامعه نخست فعالیت‌های سیاسی خود را در یک حوزه کوچک‌تر به آزمون گذاشته تا پس از آن که به شکل عرف و عادت درآمد و به تجربه در سطح رفتار فردی کشیده شد بتدریج و گام بگام به حوزه‌های بزرگتر جامعه انتقال داده شود تا از این طریق فرهنگ مشارکتی در جامعه رواج یافته و شهروندان بدان خو گیرند.
این شیوه ضمن آنکه قاعده‌های بازی سیاسی را به افراد واکنش‌گران می‌شناساند، روحیه تعامل و هم‌زیستی با رقبا را در آنها تقویت و جمع‌گرایی را در جامعه افزایش می‌دهد. تشکیل گروههای دوستی، تشکل‌های عام المنفعه خیریه‌ای و اتحادیه‌های صنفی از جمله گروههای کوچکی هستند که می‌توانند تمرین مشارکت و رقابت از طریق آنها آغاز شود.
د) یکی دیگر از راهبردهایی که برای خروج از بحران‌های سیاسی ناشی از رقابتهای سیاسی پیشنهاد میشود تدوین چارچوب مناسب برای تحقق فراشدهای رقابتی است این چارچوب باید بگونه‌ای باشد که:
اولا: خطوط قرمز و مرزهای نمادین اجتماع ملی به گونه‌ای شفاف تعریف و تعیین شده باشند تا حزب‌ها به سادگی بتوانند این خطوط را تشخیص داده و از آنها پیروی نمایند.
ثانیاً: قاعده‌ها و چارچوب یاد شده از فراخی لازم برخوردار باشند، به نحوی که افراد و گروهها به سادگی خودی و غیرخودی تلقی نشوند.
ثالثاً: در تنظیم قاعده‌ها و چارچوب یاد شده شرایط زمانی، مکانی، قومی، فرهنگی و دینی لحاظ گردد، به نحوی که تمامی گروههای قومی، سیاسی و دینی که کلیت و اصل نظام و بنیادهای سیاسی ـ دینی آن را پذیرفته‌اند بتوانند در آن فعالیت و رقابت کنند.
رابعاً: این خطوط قرمز و مرزهای نمادین نباید به گونه‌ای متعدد و متراکم ترسیم شوند که با گسترش دامنة این خطوط، محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های زیادی برای گروهها، افراد و نخبگان ایجاد شود زیرا در حالت تراکم و تکثر خطوط قرمز و ممنوعه، حیطه فعالیت افراد و گروهها تنگ و محدود شده و آنها در جریان فعالیت‌ها به سادگی با این خطوط برخورد و آنرا نقض خواهند کرد. بنابراین در طراحی مرزهای نمادین و خطوط ممنوعه در نظام سیاسی بر دو اصل باید تاکید کرد.
1ـ محدود بودن این خطوط
2ـ تکیه بر برائت افراد و گروههای سیاسی
خامساً: ساز و کارهای تضمینی طراحی شود به گونه‌ای که سرپیچی و رعایت نکردن افراد و گروههای سیاسی از خطوط قرمز با هزینه‌های سنگین همراه باشد.
هـ) گفتمان رقابت در ایران باید به گونه‌ای در برنامه‌های کلان کشور، طراحی و تنظیم گردد که رقابتهای سیاسی از مرحله «محدودسازی» آغاز و پس از طی کردن مرحله «تثبیت» به مرحله «تکثر» ختم گردد. در مرحله محدودسازی؛ هدف، جلوگیری از بروز و ظهور حزب‌ها و گروه‌هایی است که با کلیت نظام و بنیادهای دینی آن مخالف بوده، درصددند فضای رقابتی جامعه را آلوده، با فرصت طلبی، قدرت سیاسی را تصاحب کنند. در مرحله دوم؛ هدف، فراهم‌سازی شرایطی است که حزب‌ها و گروههای سیاسی و انقلابی و مورد تأیید، امکان حضور یافته و با ایجاد آگاهی سیاسی در اعضا و توده‌ها و نخبگان سیاسی بتوانند به تدریج وارد عرصه فعالیت‌های سیاسی و رقابتهای صحیح گردند.
و در مرحله تکثر؛ به رقابت به عنوان عامل تثبیت سیاسی و افزایش وفاق، نگریسته شود. در این مرحله بایستی شرایط مناسب برای گسترش فعالیت‌های حزبی و رقابتهای سیاسی فراهم گردد. حزب‌ها و گروههای موجود مورد حمایت قرار گیرند و امکانات برای تأسیس نهادهای جدید و تازه فراهم شود. بدیهی است هدف از مرحله بسط و گسترش؛ رقابتهای سیاسی سالم است.
فهرست مطالب:
بخش اول : بررسی‌های اجمالی و کلیات نظری
فصل اول : طرح مسئله
پیشینة تحقیق
هدف پژوهش
سؤال اصلی
سؤالات فرعی
متغیرهای دخیل
فرضیه اصلی
فرضیه‌های فرعی
چارچوب تحقیق
روش آزمون فرضیه
اهمیت اثبات فرضیه
سازماندهی پژوهش
فصل دوم : مبانی نظری مفهوم رقابت و معانی لغوی
مفهوم رقابت
الف: رقابت سیاسی
۱ـ رقابت سیاسی از لحاظ لغوی
۲ـ رقابت سیاسی از لحاظ اصطلاحی
فصل سوم : ماهیت و چیستی رقابت سیاسی و مرزهای آن
ماهیت رقابت سیاسی
چیستی رقابت سیاسی
الف: تکثر سیاسی
۲ـ تکثر سیاسی متوازن
ب: آزادی
۱ـ آزادی فراقانونی
۲ـ پیشگیری از «استبداد اکثریت»
۳ـ حاکمیت مقتدر
۴ـ نهادمندی
۲ـ قانونمندی، اعتماد و امنیت در حوزه رقابت
۵ـ فرهنگ مشارکتی
نقش عوامل فرهنگی در گسترش مشارکت سیاسی و اجتماعی
مرزهای وفاق و رقابت سیاسی
فصل چهارم : آسیب‌شناسی رقابتهای سیاسی
استدلال منتقدان
۱ـ ضعف روحیه دگرپذیری
۲ـ تکثرگرایی مانع اقتدار نظام میشود
۳ـ ناپای‌بندی حزب‌ها و گروهها به رعایت قوانین و مقررات و قاعده بازی سیاسی
۴ـ نبود نهادهای مدنی
۵ـ نبود جامعه‌پذیری سیاسی
ضعف جامعه‌پذیری سیاسی در میان مردم
ضعف جامعه‌پذیری سیاسی در بین نخبگان
ضعف جامعه‌پذیری سیاسی در نهاد دولت
فصل پنجم : الگوهای مختلف در رقابت سیاسی
الگوهای مختلف رقابت سیاسی
۱ـ الگوی تکثرگرا
۲ـ الگوی یکسان انگار
۳ـ الگوی تثبیت‌گرا
نهادهای رقابت سیاسی
رقابت سیاسی و مشارکت سیاسی
مشارکت، رقابت و توسعه سیاسی
۱) تمرکز منابع قدرت
۲- چند پارگی جامعه
۳- ایدئولوژی و فرهنگ سیاسی گروه حاکمه
عوامل تعیین کننده مشارکت سیاسی
مشروعیت، مقبولیت و مشارکت سیاسی
مشروعیت سیاسی
فصل ششم : رقابتهای سیاسی و شاخصهای آن
رقابت سیاسی و شاخصهای آن
شاخصهای وفاق در جمهوری اسلامی
فصل هفتم : جنبش‌های ساختاری و چالش‌های مربوط به آن
جنبش‌های ساختاری و چالش‌های مربوط به باز تقسیم قدرت در ایران
چالش مطبوعات در روند رقابتهای درون ساختاری
تجربه حزب در ایران
۱ـ زمینه‌های تاریخی
انواع حزب در ایران
انتخابات چیست؟
تاریخچه انتخابات
قبل از پیروزی انقلاب (اولین مجلس موقتی)
شرایط کاندیدها و رای دهندگان در اولین نظامنامه انتخاباتی
دومین انتخابات
پس از پیروزی انقلاب (اولین انتخابات)
انتخابات عمومی و سراسری
انتخابات مجلس خبرگان
انتخابات ریاست جمهوری
انتخابات مجلس شورای اسلامی
انتخابات شوراهای اسلامی کشور
همه‌پرسی
اهمیت انتخابات و ضرورت‌های آن
دیدگاه‌ها و آرمان‌ها در ارتباط با انتخابات
رقابت سیاسی در زمان جنگ: از مجلس دوم تا مجلس سوم
رقابت سیاسی در دورة پس از جنگ
الف ـ از مجلس سوم تا مجلس چهارم
ب ـ از مجلس چهارم تا آغاز دورة ریاست جمهوری خاتمی
از تشکیل دولت خاتمی تا شکل‌گیری مجلس ششم شورای اسلامی
انتخابات ریاست جمهوری و تصاعد رقابتهای درون ساختاری
بخش دوم: دیدگاههای صاحب‌نظران سیاسی
فصل اول : دیدگاه دال و رقابت سیاسی
دیدگاه هانتینگتون و رقابت سیاسی
دیدگاه لوسین پای و رقابت سیاسی
فصل دوم : قواعد رقابت سیاسی پس از تصویب قانون اساسی جمهوری اسلامی
۱ـ اصول کلی قواعد رقابت سیاسی
اسلام و رقابت سیاسی
الف: دیدگاه مخالف:
چند دیدگاه دربارة استدلال مذکور
ب: دیدگاه موافق
۱ـ شورا و رقابت سیاسی
بخش سوم : امنیت ملی
فصل اول : مفهوم، فرآیند، برآیند امنیت ملی
مفهوم امنیت ملی
فرآیند امنیت ملی
امنیت ملی برآیند اقتدار ملی
چهار نکته در امنیت ملی
ظرفیت بهره‌برداری
ظرفیت استراتژیک
فصل دوم : اصول بنیادین نظام سیاسی جمهوری اسلامی ایران
سیاست‌های امنیتی جمهوری اسلامی ایران
تأثیر رقابتهای سیاسی بر امنیت ملی
۱ـ چیستی منفعت ملی
۲ـ لوازم منافع ملی
اصل اول ـ رقابتهای سیاسی نباید وفاق ملی را مخدوش نماید
اصل دوم: رقابتهای سیاسی نباید استقلال کشور را مخدوش سازد
اصل سوم ـ رقابتهای سیاسی نباید به التزام به قانون اساسی لطمه وارد آورد
فرهنگ سیاسی و تأثیر آن بر امنیت ملی
تأثیر مشارکت سیاسی بر امنیت ملی
فصل سوم : آسیب‌شناسی ساختاری و امنیتی کردن رقابت
آسیب‌شناسی ساختاری (نبود مدیریت امنیت ملی در ایران)
امنیتی کردن رقابت سیاسی
فصل چهارم : دیدگاههای گروهها و احزاب مختلف در یک نگاه
فصل پنجم : نتیجه‌گیری
منابع
